Businessweek
Bloomberg Businessweek Türkiye dijital dergisine aboneliğiniz boyunca tam erişim sağlayabilirsiniz. Abone Ol

Küresel Ekonomi

Dünyanın Yeni Yapısında BRICS
21. yüzyılda dünyanın en büyük ekonomileri olma potansiyeline sahip olduğu düşünülen BRICS ülkeleri ekonomik dengesizlikler ve siyasi farklılıklarla yavaşlıyor
  • 8 Mart 2024 17:07
  • Çağlar Kuzlukluoğlu
Dünyanın Yeni Yapısında BRICS

21. yüzyılın ilk 10 yılı sonrası adını giderek daha çok duyup telaffuz ettiğimiz BRICS, gelişmekte olan ülke sınıfında kabul edilen, beş büyük ekonomiden oluşan bir organizasyonun kısaltması. Bu ülkelerin içinde Brezilya, Rusya, Hindistan, Çin ve Güney Afrika bulunuyor. Güney Afrika’nın 2010’da katılımından önce başlangıçta “BRIC” olarak bilinen bu ülkeler, yeni anlamda gelişmiş ekonomik kalkınmanın bir aşamasında da kabul ediliyorlar. BRICS ülkeleri, özellikle ekonomik konular başta olmak üzere, bölgesel ve küresel meseleler ekseninde etkinliklerini giderek artırıyor.


BRICS, ilk olarak ekonomist Jim O’Neill tarafından 2001 yılında yayınlanan “Daha İyi Küresel Ekonomik BRIC’ler İnşa Etmek” başlıklı bir makalede kavramsallaştırıldı. Makale, bu dört ülkenin 21. yüzyılda dünyanın en büyük ekonomileri olma potansiyeline sahip olduğunu vurguluyordu.


BRICS, kuruluşundan bu yana, üye ülke liderlerinin çeşitli ekonomik ve jeopolitik konuları tartıştığı yıllık zirveler düzenliyor. Bu zirveler genellikle işbirliğini ve karşılıklı kalkınmayı geliştirmeyi amaçlayan ortak deklarasyonlar ve anlaşmalara sahne oluyor. Salgın ve savaş ortamı sonrası ise BRICS’e dair gelişmeler tüm dünya kamuoyunca daha da yakından izleniyor. BRICS ülkeleri çok çeşitli ekonomileri ve siyasi sistemleri temsil ediyor, ancak küresel ticaret, finans ve kalkınma gibi alanlarda ortak çıkarları paylaşmaya çabalıyor. BRICS ülkeleri ayrıca, zaman içerisinde üye ülkelerde ve diğer gelişmekte olan ekonomilerde altyapı ve sürdürülebilir kalkınma projeleri için finansman sağlayan, daha önce BRICS Kalkınma Bankası olarak bilinen Yeni Kalkınma Bankası (NDB) da dahil olmak üzere işbirliğini teşvik etmek için çeşitli girişimler ve kurumlar da kurdu.


Bloğu oluşturan ülkeler önemli bir işbirliği potansiyeline sahipse de, ekonomik dengesizlikler, siyasi farklılıklar ve farklı kalkınma öncelikleri gibi zorluklarla da karşı karşıya görünüyor. Tıpkı AB, NATO ve diğer organizasyonlar gibi. Bu zorluklara karşın, BRICS ülkeleri küresel ekonomik yapıda belirgin bir rol oynamaya devam ediyor. Güney Afrika’nın başkenti Johannesburg’da Ağustos 2023’te düzenlenen BRICS Zirvesi’nde alınan kararla, Mısır, Etiyopya, İran, Suudi Arabistan, Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) ve Arjantin’den oluşan altı ülkenin birliğe katılması onaylanmıştı. Ancak Arjantin Devlet Başkanı Javier Milei, 30 Aralık’ta Brezilya, Rusya, Hindistan, Çin ve Güney Afrika’dan oluşan BRICS grubu mekanizmasından çıktıklarını bildirdi.


Bloğun gelişiminde son ülkelerin katılımları yeni bir aşamayı temsil ediyor ve ona daha büyük bir katkı sağlıyor gibi görünse de üyelerinin heterojenliği ve ticari entegrasyonun düşük olması, dünya ticaretini ve uluslararası para sistemini etkileme kabiliyetini sınırlıyor. Küresel kamplaşma, teknoloji devlerinin yükselişi ve çatışma ortamında “para” konusu da kendine yer bulurken; BRICS ülkeleri ekseninde “dolara alternatif para birimi” tartışmaları bir başka unsur olarak ön plana çıkıyor. Birlik nezdinde ortak yeni bir rezerv para birimi kurulmasına yönelik tartışmalar sürerken, Putin, BRICS’in bu konuda çalışmalar yürüttüğünü ancak bunun kolay bir süreç olmadığını, zaman alacağını söylemişti. Öte yandan mevcut aşamada genişleme kavramının, esas olarak ittifakın yükselen ve gelişmekte olan ülkeler için çekiciliğinin altını çizmeye hizmet ettiği söylenebilir. Ancak nüfus ve küresel ekonomik büyüklük içindeki konum bir yana, blok ülkelerindeki yaşam koşulları ve siyasi, toplumsal detaylar da üzerinde durulan bir başka ağırlığa sahip. Bu noktada kişi başına gelir kriteri dahi tek başına baz alındığında BAE ve Suudi Arabistan hariç tutulursa, kabaca 10 bin dolar ve altını gözler önüne getiriyor. Demokratik normlar, hukuki mekanizmalar gibi olgular ise apayrı fasıl.


“Küresel Güney” teması ile BRICS+ ülkelerinin demografisi yaklaşık 3,5 milyar ile dünya nüfusunun yaklaşık yarısına tekabül ediyor. Uluslararası Para Fonu (IMF) verilerine göre, bu yıl katılan beş yeni ülkeyle birlikte BRICS’in ekonomik büyüklüğü 29,5 trilyon doları geçerken, küresel ekonomideki payı da yüzde 40’lara dayandı. Çin, 18,5 trilyon dolarlık ekonomisiyle birliğin bu alanda açık ara lideri konumunda. Hindistan 4,1 trilyon dolar, Brezilya 2,2 trilyon dolar, Rusya 1,9 trilyon dolar, Suudi Arabistan ise 1,1 trilyon dolar büyüklükteki ekonomileriyle Çin’i takip ediyor. Üye diğer ülkelerden BAE 536 milyar dolar, Güney Afrika 401 milyar dolar, İran 386 milyar dolar, Mısır 257 milyar dolar ve Etiyopya 192 milyar dolar ekonomik büyüklüğe sahip.



Rusya, BRICS’in 2024 yılı itibarı ile dönem başkanlığını devralırken, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, konuya ilişkin 1 Ocak’ta yaptığı açıklamada, birliğin artık 10 uluslu bir yapı haline geldiğini ifade etti. Putin, bu yıl da birliğe katılmak isteyen yeni ülkeleri değerlendireceklerine işaret ederek, “BRICS’in çok boyutlu gündemine şu veya bu şekilde katılmak isteyen yaklaşık 30 ülkenin ne derece hazır olduğunu değerlendireceğiz” ifadesini kullandı. 21.yüzyılın son iki yılında, ABD ve batının baskın küresel rollerine dair tartışmalar ekseninde Çin ve Hindistan’ın yükselişleri ile içine Rusya’nın da dahil olduğu bloklaşma gündemden düşmüyor. Chicago Üniversitesi Siyaset Bilimi Profesörü John Mearsheimer’ın deyimi ile “Soğuk Savaş’ın iki bloğuna benzer bir yapılanmanın oluştuğunu söylemek güç ancak mevcut değişim süreci ile ilgili tartışmalar sıcaklığını uzun süre koruyacak” gibi.


Editörün Notu: BRICS yeni katılımlarla büyüyor. Ancak üyelerinin heterojenliği ve ticari entegrasyonun düşük olması, dünya ticaretini ve uluslararası para sistemini etkileme kabiliyetini sınırlıyor.


Dergi Erişimi
Dergi içeriklerini okumak için Bloomberg Businessweek Türkiye dijital dergisine abone olmanız gerekmektedir.Abone değilseniz abonelik satın alarak tüm dergi içeriklerine sınırsız erişim sağlayabilirsiniz
Abone Ol
Bloomberg Businessweek Türkiye'nin 21. Sayısı, 8 Mart Özel Sayısıyla Birlikte Yayında!
Bloomberg Businessweek Türkiye'nin 21. Sayısı, 8 Mart Özel Sayısıyla Birlikte Yayında!
İşte yeni sayıdan öne çıkanlar...
Yapay Zeka Tarafından Yargılanmaya Hazır mısınız?
Yapay Zeka Tarafından Yargılanmaya Hazır mısınız?
Yakın gelecekte kimse robotlar tarafından yargılanmayı beklemese de hukuk alanında yapay zekanın gösterdiği gelişim, diğer tüm alanlarda olduğu gibi yargıda da robotların kendine önemli bir yer edineceğine işaret ediyor.
Tasarımcı Düşünme İçin Şirketinizde Kim Sorumlu?
Tasarımcı Düşünme İçin Şirketinizde Kim Sorumlu?
Chief Thinking Officer, şirketlerin teknolojiyi yalnızca takip etmelerini değil, aynı zamanda onu derinlemesine anlamalarını sağlayan bir konuma sahip.
Otomotivde Sürdürülebilirlik Adımlarında Kızıl Deniz Engeli
Otomotivde Sürdürülebilirlik Adımlarında Kızıl Deniz Engeli
Kızıldeniz’in kapalı kalması nakliye maliyetlerini artırırken elektrikli otomobil piyasasının yavaşlamasına da neden olabilir
Hangisi Doğru Fiyat?
Hangisi Doğru Fiyat?
Enflasyonist ortamda bir malın doğru fiyatını bulmak hayli güçleşiyor. Üretici, artan maliyetler karşısında sürekli zam yaparak müşteri kaybı riski ile karşılaşırken tüketiciler satın almak istedikleri malın ucuz mu yoksa pahalı mı olduğuna karar veremiyor. Ancak “yarın daha pahalı” olacağı için tercihini almaktan yana kullanıyor. Peki ya sonra?
45’liğin İki Yüzü
45’liğin İki Yüzü
Bloomberg HT Genel Yayın Yönetmeni Açıl Sezen yazdı;
Yeni “Muhteşem Yedili”yi Ararken…
Yeni “Muhteşem Yedili”yi Ararken…
Son yıllarda ABD borsalarını ve dolayısıyla küresel piyasaları peşinden sürükleyen yedi büyük teknoloji şirketinin nam-ı diğer “Muhteşem Yedili”nin tahtına önümüzdeki yıllarda hangi şirketlerin geçeceği cevabı en çok merak edilen sorular arasında.
Tavan Kovalayan Yatırımcı
Tavan Kovalayan Yatırımcı
Sermaye piyasalarına gelen şirketlerin ilk halka arzının daha disiplinli bir yapıya kavuşturulmasında fayda var
Yapay Zekâ Destekli Savaşlar Artık Bilim Kurgu Değil
Yapay Zekâ Destekli Savaşlar Artık Bilim Kurgu Değil
ABD’li askeri operatörler yapay zekâya şüpheyle yaklaşmaya başladılar, ancak şimdi savaş alanındaki hedefleri belirlemek için Project Maven’ı geliştiren ve kullananlar onlar oldu
Nvidia S&P 500’ü Sırtlamaya Devam Ediyor
Nvidia S&P 500’ü Sırtlamaya Devam Ediyor
Herkesin gözdesi olan yapay zeka fenomeni, S&P’nin bu yıl şimdiye kadarki kazancının üçte birini oluşturdu
Musk-OpenAI Savaşının Perde Arkası
Musk-OpenAI Savaşının Perde Arkası
Dünyanın en zengin ikinci adamı, Sam Altman’ı, kâr etmeyi insanlığın iyiliğine tercih etmekle suçluyor
Monaco Kraliyet Ailesi’nde Yolsuzluk Krizi
Monaco Kraliyet Ailesi’nde Yolsuzluk Krizi
Mali suçları engelleyemediği için Avrupa devletlerinin tepkisini çeken Monaco, Prens Albert’in yeğenlerinin iş ilişkilerine yönelik polis soruşturması ve uzun süredir sarayda görev yapan bir danışmanın görevden alınmasının ardından bir krizle karşı karşıya
Bitcoin’den Sonra AltCoin Dönemi Başlar mı?
Bitcoin’den Sonra AltCoin Dönemi Başlar mı?
Bitcoin ve altın, küresel piyasalardaki risk iştahına ilişkin karışık mesajlar veriyor. Tarihte ilk defa Bitcoin ve altın aynı anda rekor tazeliyor. Yeni rekorların yükselişinin arkasındaki sebepler aynı mı?
Enflasyon Muhasebesi Gölgesinde Temettü Politikaları
Enflasyon Muhasebesi Gölgesinde Temettü Politikaları
Enflasyon muhasebesi ve seçimlerin ardından beklenen sıkılaşma şirketlerin kâr dağıtım alışkanlıklarını şimdilik değiştirmemiş görünüyor