Geely 2010’lu yıllarda atağa geçene dek Çin dışından çok az kişi ülkenin yerli otomobil üreticilerinden herhangi birinin adını duymuştu. Yurt içinde Zhejian Geeldy Holding Group otomobilleri ülkenin en çok satanları arasındaydı. Küresel tarafta ise Geely ve milyarder kurucusu Li Shufu’nun imparatorluğu İsveçli Volvo, Alman Mercedes-Benz ve Malezyalı Proton’da hisse sahibi olmanın yanı sıra Fransız Renault ile ortaklığı da kapsıyordu. Firma en çok 2010 yılında Volvo Cars’ı satın alması ve olağanüstü geri dönüşüyle tanınıyor. Bu başarı ilk kez Çinli bir üreticinin uluslararası bir markayı Avrupalı ya da Amerikalı benzerleri kadar iyi yönetebileceğini gösterdi.

Ne var ki 2023 yılına gelindiğinde bu yükseliş hikâyesi, Geely’yi geçerek dünyanın en büyük elektrikli araç satıcısı ve Çin’in en büyük otomobil markası haline gelen BYD tarafından gölgede bırakıldı. Çin Binek Otomobil Birliği’nin verilerine göre BYD, kamu ortaklı üreticilerin Volkswagen ve General Motors ile ortak girişimlerinin listenin başında yer aldığı ve Geely’nin onları takip ettiği 2021 yılına kadar ülkedeki sevkiyatlara göre en büyük 10 üretici arasında dahi yer almıyordu.

Ardından ülkenin elektrikli araçları benimsemesi her şeyi değiştirdi.

Geely şimdi elektrikli araçlarda BYD’yi yakalamak ve Çin dışına yapılan ihracatta liderliğini korumak için yarışıyor. Başarılı olup olamayacağı kesin değil. Ancak hikâyesi, sıfır emisyonlu otomobillere doğru ilerleyen bir dünyaya uyum sağlamaya çalışan diğer eski otomobil üreticileri için bir ders niteliğinde olabilir.

Geely Automobile Holdings Ltd. CEO’su Gui Shengyue BYD’nin şu an için üstünlüğünü kabul etse de daha yarıştan vazgeçmediklerini belirterek, “BYD çok iyi bir performans sergiliyor. Onlardan bir şeyler öğrenmeliyiz ama bence o kadar da kötü değiliz. Yeniden Çin’in 1 numaralı yerli markası olma konusunda kendimize güveniyoruz, ancak doğal olarak bu zaman alacaktır” diyor.

Firma artık daha fazla elektrikli araç tanıtırken bağlantılı araç teknolojilerine, oto yarı iletkenlerine ve uydulara da yatırım yapıyor. Geely Holding grubunun CEO’su Li Donghui aynı etkinlikte yaptığı açıklamada son 10 yılda araştırma ve geliştirme için 200 milyar yuandan (27,7 milyar dolar) fazla harcama yaptıklarını belirtti.

Batarya üreticisi olarak iş hayatına başlayan BYD’nin yükselişi, elektrikli araç ve plug-in hybrid teknolojisinde yıllarca süren araştırmaların ardından geldi. Son 10 yılın çoğunda, şirketin Ar-Ge harcamaları kârını aştı. Kurucu Wang Chuanfu, 2023 yılında bir etkinlikte yaptığı açıklamada, 2019’da 1,6 milyar yuan net gelir elde ettiklerini ancak Ar-Ge’ye 8 milyardan fazla yatırım yaptıklarını belirtti. Devlet desteği BYD’nin ilk yıllarında ayakta kalmasında rol oynadı ancak Çin’in ulusal elektrikli araç sübvansiyonları 2022’de aşamalı olarak kaldırıldı.

BYD neredeyse 20 yıldır amiral gemisi olan DM-I hibrit platformu üzerinde çalışıyor. Bir aracın, tükenene dek elektrikli bataryalarla çalışmasına izin veren ve bu noktadan sonra ise benzinli bir motorun devreye girerek sürüş menzili konusundaki endişelerin üstesinden gelmeye yardımcı olan teknolojinin dördüncü nesli, 2021’de piyasaya sürüldükten sonra büyük bir hit haline gelmişti.

Şanghay’daki Automotive Foresight danışmanlık şirketinin genel müdürü Yale Zhang, birkaç yıl önce Geely ve sektördeki diğer firmaların, geleneksel bir yanmalı aktarma organını, motor veya şanzımanı değiştirmeden plug-in hibrite dönüştürmek için bir elektrik motoru ekleyen P2 veya pozisyon 2 adı verilen bir mimariye odaklandığını söylüyor. Bu ekleme, eski üreticilerin mevcut serilerini değiştirmeleri için kolay bir yoldu, ancak bu mimarinin pil gücü genellikle 51 kilometre gibi kısa bir menzile sahip ve motorun yakıt verimliliğinde bir değişiklik yaratmıyor. BYD’nin DM-i platformu ise daha sofistike bir aktarma organına sahip. Araç iki elektrik motoru içeriyor ve yakıt tasarrufu sağlıyor.

Zhang BYD’nin sektörde yarattığı değişikliğe dikkat çekerek, “BYD’nin DM-i plug-in hibridi birkaç yıl önce piyasaya çıktığında, P2 platformunu kullanan rakiplerini rekabet anlamında şoka uğrattı” diyor. BYD ve P2 mimarisine sahip araçlar üretmeyi bırakan Geely’nin en yeni plug-in hibridleri ise artık içten yanmalı motoru devreye girmeden önce 100 km gidebilen versiyonlar sunuyor ve devreye girdiğinde yakıt verimliliğini artırıyor.

Geely Başkanı Li Shufu, 2018'de Bloomberg Televizyonu röportajında.

Geely Auto, 2015 yılında elektrikli araç satışlarının 2020 yılına kadar tüm satışlarının yüzde 90’ını oluşturmasını hedeflediyse de bu hedefin başarılı olduğu söylenemez. Şirketin 2020 satışlarının sadece yüzde 5,2’sini elektrikli araçlar ve plug-in hibritler oluşturdu. Geely’nin toplam satışları içinde elektrikli ve plug-in hibrit araçların payı 2022 yılında ilk kez yüzde 20’yi aştı ve 487 bin elektrikli araç teslim ettiği 2023’te yüzde 30’a yaklaştı. Bu sayı, Volvo gibi uluslararası markaları da içeren daha geniş grup için 2023 yılında 980 bin araç olarak gerçekleşti. BYD ise bir önceki yıl geleneksel benzinli araç üretimini durdurduktan sonra 2023 yılında 3 milyon elektrikli ve hibrit araç sattı.

Geely’nin Leishen Power adında yeni bir plug-in hibrid platformu var ve bu platformun geliştirilmesi beş yıldan fazla zaman ve on milyarlarca yuana mal oldu. Platformun en son versiyonu 2023 yılında piyasaya çıktı ve Geely’nin yeni Galaxy serisi uygun fiyatlı elektrikli araçlarında, plug-in hibritlerinde ve Lynk&Co markasında bulunuyor.

Leishen platformunda, BYD’nin tek bir şanzıman kullanan DM-i’sine kıyasla sürüş deneyimini iyileştirmek için birden fazla şanzıman bulunuyor. Geely ayrıca 200 bin yuandan (27 bin 600 dolar) başlayan fiyatlara sahip lüks bir saf elektrikli marka olan Zeekr’i de tanıttı. Marka 2023 yılında yüzde 65 büyüyerek 118 binden fazla araç satmayı hedefliyor. Zeekr 001 sahip olduğu iyi yol tutuşu, masaj koltukları ve sesli komut yardımı gibi özellikleriyle Tesla’nın popüler Model Y’sine karşı rekabet etmeyi hedefliyor. Şirket, 2023 sonunda ABD’de kendi ilk halka arzı için başvuruda bulundu.

Elektrikli araçlar Geely’nin uluslararası portföyünde de daha büyük bir odak noktası haline geldi. Çin devinin sahip olduğu İsveç menşeli Polestar markası elektrikli araç satışına odaklanırken İngiltere’deki Lotus Cars da, Electre SUV ve Emeya hiper otomobil gibi lüks elektrikli araçlarını tanıttı. MercedesBenz AG’nin elektrikli mini otomobillerini satan Smart markası 2019’da Geely ile ortak bir girişime girdi ve Çin, Avrupa ve Asya’da elektrikle çalışan bir spor araç geliştirmek için büyüme yoluna gitti.

Geely’nin büyümesinin büyük bir kısmı, yabancı markaların satın alınması ve Çin pazarına yeni markaların sunulması yoluyla gerçekleşti. Sino Auto Insights danışmanlık şirketinin genel müdürü Tu Le, bunun sonucunda, yönetilmesi daha karmaşık görünen ve fazlasıyla birbirini tekrarlayan bir marka portföyü oluştuğunu söylüyor.

Le, markanın dezavantajlarının bununla kalmadığına dikkat çekerek, “Bunun da ötesinde Geely, yaklaşık 5-6 yıl önce elektrikli araç sektörünü kasıp kavuran yatırım çılgınlığını kaçırmış gibi görünüyor; bu da onları önemli yatırımlara ihtiyaç duyan ancak onları besleyecek çok az sermayeye sahip olan yeni markalardan oluşan bir portföy ile baş başa bırakıyor. Arayı kapatmak için Geely, Çin’deki içten yanmalı motorlu otomobilleri bir an önce terk etmeli, marka portföyünü yeniden düzenlemeli, Ar-Ge’ye yatırım yapmaya devam etmeli ve diğer oyunculara ayak uydurarak onlardan daha uzun ömürlü olmak için yeni ürünler piyasaya sürmeli” diyor.

Geely yönetimi ise geniş portföyünü bir sorun olarak görmüyor. Li Donghui Ocak ayında bir basın toplantısında yaptığı açıklamada, Seat ve Skoda’dan Porsche ve Bentley’e kadar çeşitli markalara sahip Volkswagen’a atıfta bulunarak, Geely’nin elektrikli araç çağının Volkswagen’i olmayı hedeflediğini vurgulamıştı.

2022’de Çin’in Jinzhong kentindeki Geely fabrikasında elektrikli arabalar.

Tu Le, hem Geely hem de BYD agresif bir şekilde küresel pazarlarda büyümeyi hedeflediğini ancak Geely’nin sahip olduğu yabancı markalar nedeniyle bir avantaja sahip olabileceğini söylüyor. Bu markaların bazıları Çin’de üretiliyor ama hepsi değil. Örneğin Volvo’nun İsveç, Çin ve ABD’de tesisleri bulunuyor. Çin Otomobil Üreticileri Birliği’ne göre Geely geçtiğimiz yıl Çin’den 408 bin araç ihraç ederken, BYD 243 bin araç ihraç etti. BYD 2024 yılında ihracatını ikiye katlayarak 500 bine çıkarmak istediğini söyledi.

Öte yandan Geely’nin imparatorluğunun bazı bölümleri de bocalıyor. Polestar, teslimatlardaki büyüme yavaşladıkça maliyetleri düşürmek için çalışanlarının yaklaşık yüzde 10’una karşılık gelen 450 kişiyi işten çıkarıyor. Marka 2023 yılında 54 bin 600 elektrikli araç teslim ederek şirketin 60 bin hedefinin biraz altında kalmıştı. Şubat ayında Nasdaq’ta SPAC listelemesi yoluyla ABD’de halka açılan Lotus Technology’nin hisse fiyatı ise ilk çıkışından bu yana yüzde 50 geriledi.

Automotive Foresight’tan Zhang, elektrikli araçların özellikle ihracatta bir büyüme faktörü olması nedeniyle Geely’nin öncelikle Çin’deki elektrikli araç pazarını doğru bir şekilde ele alması gerektiğini söylüyor. Zhang, “Geely, Çin’deki elektrikli araç satışlarını geliştirmeli. Daha sonra Çin’de test edilen bu popüler modelleri uluslararası pazara taşıyabilir” diyor. Geely Auto, kısmen geçen yılın aynı döneminde sadece 588 olan plug-in hybrid modellerinin artan popüleritesi sayesinde satışların bu Ocak ayında neredeyse 30bine yükselmesiyle bu yılın Ocak ayında sadece aylık satışlarda BYD’nin kısa bir süre önüne geçti.

Ancak BYD, birçok modelinde indirim yaparak Çin’de elektrikli araç fiyat savaşını körüklemeye devam ederek Şubat ayından itibaren Geely’yi tekrar geride bıraktı ve Mart ayında Geely’nin 150 bin 835 aracına kıyasla 302 bin 459 araç teslim etti. Zhang mücadelenin tamamen sona ermediğinin altını çizerek, “2024 yılında çıkacak Leishen platformunu kullanan daha fazla araç sayesinde Geely, BYD ile bilek güreşi yapmaya hazır. BYD’nin hala yükselişte olduğu düşünüldüğünde tekrar zirveye dönmek zor olsa da, yakın bir ikinciliği korumak mümkün” diyor.

EDİTÖRÜN NOTU: Geely eskiden Çin’in tartışmasız otomobil lideriydi. Ardından elektrikli araç devrimi geldi ve şimdi Geely, tacını geri kazanmasına yardımcı olması için elektrikle çalışan yeni modellere ve daha fazla ihracata odaklanıyor.