Günümüz dünyasında özellikle hızlı ilerleyen teknoloji, başta sosyal medya aracılığı ile olmak üzere para kazanmanın kolay da olabileceğini gösterdi. İşte çok iyi bir fikri olanların yolunu açan o teknoloji, eğer fikir sadece fikirden ibaret değilse ve hayata geçirmek için yeterli özgüvenle cesarete sahipseniz, sizde olmayanı bulmak için fırsatlar sunabiliyor.

Ben bu yazıda biraz hayata geçmek için sermayeye ihtiyaç duyan fikirlerden ve hayallerden bahsedeceğim. O sermayeyi dayandıracağım yer ise risk, özel ve girişim sermayeleri olacak. Başlığın sebebini ise girişimcilik dünyasına adım atanların kendine has sözlüklerinden alıntılamak istedim. Vakti zamanında televizyonda yayınlanan İngiliz orjinli “Dragons’ Den” isimli program yatırımcılarla yatırım arayanları bir araya getiriyordu. Hatta bir dönem Türkiye’de de aynı isimle yayınlandı. Tam Türkçe’si ile “Ejderha İni” anlamına gelen bu programda, yayınlandığı ülkenin önde gelen iş insanları ve yatırımcılarından oluşan jürinin karşısına çıkan fikir sahibi fikrini hayata geçirmek için jüriye girişimini anlatıyordu. Orijinal formatından gidersek bir ürün ortaya çıkarmış kişi, işini büyütebilmek, örneğin seri üretime geçebilmek, daha fazla personel almak, reklam ve pazarlama giderleri vb. gibi birçok ihtiyacından kaynaklı olarak sermaye talep eder. Şirketinin azınlık hissesini ejderha yatırımcılara satma karşılığında sermaye ve mentorlük bekler. Bunun için de jüriyi önce fikrine ve girişime ikna etmesi gerekmektedir. Jüri o ürünün üretim maliyetlerinden, şimdiye kadar oluşan talebe, fikir sahibinin projeksiyonlarına ya da gelecekte vadettiği getiri potansiyeline kadar pek çok soru sorar. Aslında bu hikayeye “ejderha” denmesinin iki sebebi var. “Ejderha Yatırım” yatırım yapılan şirketin, yatırım yapılan paranın tamamından fazla getiri sağlaması ve aynı zamanda böyle bir yatırıma fon sağlamış yatırımcıya deniyor. Dolayısıyla ejderha yatırım ya da ejderha yatırımcını bulma fırsatı, herhangi bir ölçekteki bir girişimde de olabilir, görece belli bir aşamaya gelmiş bir şirkette de olabilir.

Gelelim ejderha yatırımcıların ya da ejderha yatırımların nerede olabileceğine. Örneğin özel sermaye fonlarında ejderha yatırımcı olabilir. Bu fonları yönetenler yatırımcıların sermayelerine getiri sağlayabilmek için yüzlerce sektör ve şirketi inceliyor ve sektörden daha düşük çarpanla ya da daha anlaşılır bir ifade ile ederinden “ucuz” fiyata, sermayeye ihtiyacı olan şirketleri arıyorlar. Ancak ejderha yatırım daha çok start-up ya da başlangıç aşamasındaki işlerle veya şirketlerle özdeşleştiği için girişim sermayesi fonlarını örneklemek belki daha doğru olabilir. Hakeza girişim sermayesi yatırım fonları ucuzluktan ziyade büyüme potansiyeli yüksek, potansiyel vadeden daha başlangıç aşamasındaki şirketlere yatırım yapar.

Özel sermayeli fonlar daha büyük meblağlı yatırım ve yatırımcıları temsil ettiği için, deneyimli yatırımcıların geleceği hangi sektörde gördüklerine dair de fikir veriyor bence. Ancak bu tür fonlar erken aşamada olan değil, belli bir olgunluğa kavuşmuş şirketleri hedefler.

Görece erken aşamada olup geleceğin sektörlerinde hızlı büyüme ve yüksek getiri bekleyenlerin adresi ise risk sermayesidir. İşte geleceğin sektörünün neresi olduğunu en dar kümede gösteren fonlar da bence bunlardır. Küresel çapta bu tür sermayelerin hangi sektörlere yatırım yaptığına baktığımızda, 2024 yılında yapay zekâ başı çekiyor. OpenAI, Mistral gibi sonu AI ile biten şirketlerin neler başarmaya çalıştığını anlamak büyük bir vizyon meselesi. Bunun gibi bir sektör daha dikkatimi çekiyor. Tahmin edileceği gibi yapay zekâ ve yapay zekânın kullanım alanının genişlemesi ile enerji talebi de artacak. Bu teknoloji, tüm sektörlere yayılabilme potansiyeli taşıyor. Örneğin Wayve isimli İngiltere merkezli otomobil girişimi sensörlerden, navigasyona kadar yapay zekâ ile otonom olarak hareket eden otomobil üretiyor. 2017 yılında bir start-up olarak hayata başlayan Wayve bugün kendi kendine sürüş teknolojisi lisansını dünyanın her yerine satabiliyor. Sadece bir yatırım turunda bir milyar doları aşkın paradan bahsediyoruz, hem de tek bir girişimle…

Dolayısıyla fikir önemli, ama hayata geçirmek için kat edilmesi gereken yol da zorlu. Sanayi devriminden farklı olarak, teknoloji daha hızlı, çok daha hızlı hayatımıza girebiliyor. Eğer çok iyi fikriniz teknoloji ve enerji içeriyorsa, bu tür fikirler için dünyanın her yerinde yatırımcı var. Başta anlattığım ejderha yatırımcılar masal kahramanı değil, bu bahsettiğim fonlara da yatırım yapan yatırımcılar da olabilir. Para akıllıdır, geleceği iyi okumuş olan iyi fikri, iyi anlatırsanız, o sizi bulacaktır diye düşünüyorum.