Businessweek
Bloomberg Businessweek Türkiye dijital dergisine aboneliğiniz boyunca tam erişim sağlayabilirsiniz. Abone Ol

Özel Dosya

İş Dünyasında Kadın Olmak
Margaret Thatcher, “Eğer bir şeyin söylenmesini istiyorsanız erkekten, yapılmasını istiyorsanız kadından isteyin” derken kadınların profesyonel dünyadaki iş bitirici ve sonuç odaklı yaklaşımına vurgu yapmıştı.
  • 8 Mart 2024 11:19
  • Selva Demiralp
İş Dünyasında Kadın Olmak

Hal böyle iken, iş dünyasının “erkek-egemen” çevrelerinde bir kadın olarak kabul görüp kariyer yapmak kolay değil. Arkadaşlık ilişkileri ile filizlenip kök salan eril iş çevrelerine girmek, girseniz de yıllar içinde kemikleşmiş bilinçaltını değiştirmek, önyargıları kırmak, takdir görmek, üst düzey pozisyonlara yükselmek zor.


İlginç bir şekilde kadınlar meslekte tecrübe kazandıkça önlerine çıkan engeller ve cam tavanlar da artıyor. Zira daha alt pozisyonlarda iken erkek çalışma arkadaşları tarafından “tehdit” olarak görülmeyen kadınlara “kol kanat germek”, bu vesileyle modern ve eril vicdanları rahatlatmak daha kolay oluyor. Ancak ne zaman ki iş ciddileşip rekabet kızışıyor ve kadın iş dünyasının normlarını, görünmez duvarlarını kırarak yükselmeye başlıyor, o noktada farklı dinamikler devreye giriyor.


Benzer özgeçmişe sahip erkek ve kadın iktisatçı değerlendirilirken erkeğin daha bilgili, daha becerikli, daha zeki olacağına dair inanç ve önyargılar günlük hayatta karşılaştığınız yorumlardan tutun da medyadaki değerlendirmelere, üst düzey atamalara kadar yansıyor.


Bernanke, Yellen ve Powell


Kadın-erkek eşitliği konusunda yaşanan sorunlar bizim coğrafyamızda çok daha yoğun olsa da Batı’da da hala benzer önyargılarla boğuşuyor kadınlar.


Uzmanlık alanım gereği merkez bankası kararlarını yakından takip ediyorum. Özellikle Türk medya kanallarında ABD merkez bankası Fed’in kararları yorumlanırken bir süredir dikkatimi çeken bir husus var. Fed başkanlığını Janet Yellen’in yaptığı dönemde alınan kararlar daha çok Fed’e mâledilirken, takipçisi Jerome Powell döneminde kararların daha ziyade Powell’ın kararları gibi yorumlandığını gözlemliyorum.


Fed başkanı FOMC üyelerinin kararlarının şekillendirilmesinde önemli bir rol oynar. Ancak medya yansımalarında önemli bir kararda bir kadının baş rol oynaması bilinçli ya da bilinçsiz olarak göz ardı edilip küçümsenirken başkan erkek olunca böyle bir sorumluluğun daha kolay ve doğal bir şekilde başkana devredilmesi üzerine eğilmesi gerekilen bir konu.


Bu günlerde Koç Üniversitesi’nden Sevcan Yeşiltaş ve Federal Reserve Board’dan Zeynep Şenyüz ile birlikte bu konuya akademik bir perspektiften bakmaya başladık. Amacımız öncelikle Fed kararlarının ABD medyasındaki yansımalarını incelemek. Şayet kullanılan dilde sistematik bir cinsiyetçilik tespit edersek ikinci aşamada kullanılan dilin finansal ve ekonomik etkileri olup olmadığını analiz edeceğiz.


Yaptığımız ön incelemede üç Fed başkanı Bernanke, Yellen ve Powell dönemlerinde medyada çıkan makalelerde kullanılan dile göz attık. Bu incelemeyi yaparken literatürde “maskülen” olarak tanımlanan güç, kararlılık, başarı, otorite içeren anahtar sözcüklerin her üç başkan döneminde kullanılma sıklığına baktık. Aşağıdaki grafikte bu kelimelerin kullanılma sıklığından görüleceği üzere söz konusu sıfatların Yellen döneminde sistematik olarak daha az kullanıldığını göze çarpıyor.


Yolun bundan sonrası


Yolun bundan sonrası bizim araştırmamız açısından oldukça ilginç olsa da ima edebileceği sonuçlar açısından iç karartıcı. Gerek akademik başarıları gerekse politika yapıcı kariyeri ile muazzam başarılara imza atan Yellen bile cinsiyetçi bir muameleye maruz kalıyorsa bunu akademik olarak tespit etmek oldukça vahim bir tabloya işaret eder.


Para politikasının temel taşlarından biri beklenti yönetimidir. Bu beklentinin oluşumunda merkez bankası ile kamuoyu arasında köprü olan medyanın kritik bir rolü var. Medya, bilinçli ya da bilinçsiz olarak, kullandığı dilde erkek başkanları daha çok öne çıkarıyor, daha güçlü bir profil çiziyorsa bu durum Fed kararlarının beklenti yönetimindeki etkilerine ve oradan da reel ekonomiye kadar yansıyabilir.


Bu yazıda ve burada özetlediğim yeni araştırmamızda nihai amacımız toplumsal cinsiyet eşitsizliği konusunda bir farkındalık yaratmak, etkilerini ölçmek ve bir şeylerin değişmesine katkı verebilmek.


8 Mart Dünya Kadınlar Günü de bu farkındalığa hizmet etmek için vesile olmayı amaçlıyor. İçinde yaşadığımız ortamı kadınlar için daha adil bir çerçeveye oturtmaya kullandığımız dilden başlayabiliriz. Zira bize çok basit ve masum gibi görünen “adamlar şunu yaptı” gibi ifadelerde ima edildiği üzere, önemli kararların öznesini erkek yapan, dilimize yerleşmiş en basit ifadeler bile bilinçaltını besleyen, kadının toplumdaki temsiliyetini evinin dört duvarına sınırlayan ifadelerdir. Kapsayıcı ve eşitlikçi bir topluma kapsayıcı ve eşitlikçi bir dil ile başlamalıyız. Her gün kullandığımız kelimelere göstereceğimiz özen, bir sonraki aşamada kollektif davranış ve düşünce sistemimize de yansıyacak, cinsiyet eşitliğinin içselleştirilmesine önemli bir katkı verecektir.


Yüce Atamızın sözleri ile noktalayalım:


İnsan topluluğu kadın ve erkek denilen iki cins insandan mürekkeptir. Kabil midir ki, bu kütlenin bir parçasını ilerletelim, ötekini ihmal edelim de kütlenin bütünlüğü ilerleyebilsin? Mümkün müdür ki, bir cismin yarısı toprağa zincirlerle bağlı kaldıkça öteki kısmı göklere yükselebilsin?


Mustafa Kemal Atatürk


Dergi Erişimi
Dergi içeriklerini okumak için Bloomberg Businessweek Türkiye dijital dergisine abone olmanız gerekmektedir.Abone değilseniz abonelik satın alarak tüm dergi içeriklerine sınırsız erişim sağlayabilirsiniz
Abone Ol
Kadınlar Eşitliğe Hasret
Kadınlar Eşitliğe Hasret
Cinsiyet eşitsizliği dünyanın her yerinde kadınlar önündeki en büyük engel. Ülkelerin gelişmişlik düzeyine göre bu engeller azalıyor ya da artıyor, ancak ortadan kalkmıyor.
Toplumların İlerleme Sürecine Kadın Emeği Perspektifinden Bakmak
Toplumların İlerleme Sürecine Kadın Emeği Perspektifinden Bakmak
8 Mart Dünya Emekçi Kadınlar Günü, hakiki bir adalet ve özgürleşme zemininde tüm toplumları ve ayırt etmeksizin tüm insanları buluşturma adına “bir günle sınırlanmayacak” önem ve anlamdadır
En Temel Konu Eşitlikte Bile İlerleme Yok
En Temel Konu Eşitlikte Bile İlerleme Yok
İPSOS’un 8 Mart Dünya Kadınlar Günü araştırmasına göre Türkiye’de kadın erkek eşitliğine inananların sayısı azalıyor
Google’da Haklarını Arayan Kadın
Google’da Haklarını Arayan Kadın
“Problemler tek bir dava ile çözümlenemeyecek kadar zor ve yaygın. Ancak eşitlik mücadelesi sadece kadınların değil, toplumun meselesidir”
Hiç Bir Ülke Kadınlara Eşit Fırsat Sunmuyor
Hiç Bir Ülke Kadınlara Eşit Fırsat Sunmuyor
Dünya genelinde iş dünyasında kadınlara yönelik cinsiyet ayrımcılığı düşünülenden çok daha büyük
Savaş Kazanımları da Geri Alıyor
Savaş Kazanımları da Geri Alıyor
Savaş; şiddet, yoksulluk, zorla yerinden etme, güvensizlik, geleceksizlik ortamı yaratırken, toplumsal cinsiyet eşitliğini gerileterek kadınların kazanılmış haklarına da darbe vuruyor
“Tasarruf ve Yatırım”; Tam da Kadın İşi
“Tasarruf ve Yatırım”; Tam da Kadın İşi
Hane halkının ihtiyaç ve tasarruflarının şekillendirilmesinden finans dünyasında oyunun kurallarını belirlemeye kadar kadınlar paranın yönetiminde önemli rol oynuyor
“Eğitimin Sigortası: Öğretmenlerimiz”
“Eğitimin Sigortası: Öğretmenlerimiz”
Z Zurich Vakfı mesleğinin ilk yıllarında köylerde çocukların yaşamlarına dokunmak üzere atanmış binlerce kadın öğretmene eğitim veriyor, gelişimlerine katkı sağlıyor.
Ücretsiz | 8 Mart Kadınlar Günü Özel Sayısı Yayında!
Ücretsiz | 8 Mart Kadınlar Günü Özel Sayısı Yayında!
Bloomberg Businessweek Türkiye'nin 8 Mart Dünya Kadınlar Günü için çıkardığı özel yayınını ücretsiz olarak indirebilirsiniz!
Programlanmış Eşitsizlik
Programlanmış Eşitsizlik
Kadınların teknoloji ve girişim alanlarında desteklenmesi toplumsal cinsiyet eşitliği ve ekonomik açıdan kritik önemde… Günümüzde girişimci kadınlar daha fazla sermaye toplamak için erkeklerle ortaklık yapmak durumunda kalırken, yapay zeka alanında kadın temsili çok yavaş ilerliyor. Tarihte bilişim sektöründeki birçok ilki gerçekleştiren kadınlar, bugün “erkek egemen dünya” haline gelen sektörde cam tavanları kırma mücadelesi veriyor
Şirketlerin Başında Artık İş Adamları Değil İş İnsanları Var
Şirketlerin Başında Artık İş Adamları Değil İş İnsanları Var
Sanayide etkinlikleri artan girişimci kadınlar deniyor, yanılıyor ve tekrar deneyip başarıyorlar
Paraya Yön Veren Kadınlar
Paraya Yön Veren Kadınlar
Küresel ekonominin büyük sınavlar verdiği son yıllarda, ekonominin büyük kurumlarında kadın figürler ön plana çıktı. Adını sıkça duyduğumuz bu isimler, hem kadın elinin değdiği küresel ekonomiyi daha iyi hale getirmek için hem de tüm dünyada devam eden cinsiyet eşitsizliğine yönelik yeni bir algının inşa edilmesinde büyük öneme sahip.
Tarımda Kadın Eli
Tarımda Kadın Eli
BEE’O Propolis Kurucu Ortağı Aslı Elif Tanuğur Samancı kadınların tarım ve gıda sektörüne kesinlikle girmesi ve hatta bu konuda pozitif ayrımcılık yapılması gerektiğini söylerken Baltalı Gıda Kurucusu Hesna Funda Baltalı kadınlara “Girişim her yaşta yapılabilir, önemli olan zamanlama “ tavsiyesinde bulunuyor.
Cinsiyet Eşitliği 286 Yıl Uzakta
Cinsiyet Eşitliği 286 Yıl Uzakta
Kadınların 167 yıl önce daha insani koşullarda çalışma ve eşit ücret için başlayan, ardından kamuda daha fazla yer alma, temsil edilme, seçme ve seçilme haklarını da içeren toplumsal cinsiyet eşitliği mücadelesi, pek çok kazanım getirse de kadınlar gerek iş gerek toplumsal hayatta eşitliğin 286 yıl uzağında.