Businessweek
Bloomberg Businessweek Türkiye dijital dergisine aboneliğiniz boyunca tam erişim sağlayabilirsiniz. Abone Ol

Özel Dosya

Paraya Yön Veren Kadınlar
Küresel ekonominin büyük sınavlar verdiği son yıllarda, ekonominin büyük kurumlarında kadın figürler ön plana çıktı. Adını sıkça duyduğumuz bu isimler, hem kadın elinin değdiği küresel ekonomiyi daha iyi hale getirmek için hem de tüm dünyada devam eden cinsiyet eşitsizliğine yönelik yeni bir algının inşa edilmesinde büyük öneme sahip.
  • 8 Mart 2024 11:07
  • Asiye Erduran
Paraya Yön Veren Kadınlar

Köklü kurumlarda daha önce baskın olan erkek egemenliği, pandeminin, ticaret savaşlarının, jeopolitik gerginliklerin ve savaşların hüküm sürdüğü dönemde yerini başarılı ve güçlü kadınlara bıraktı. Böylesine kritik zamanlarda görevde olan isimler, sadece görevlerinin değil, aynı zamanda tüm dünyada büyük tartışma konusu olan cinsiyet eşitsizliğine her fırsatta farkındalık oluşturup bu soruna yönelik çözüm mekanizmalarının nasıl oluşturulacağına dair yön gösterici açıklamalarda bulundu. Bahsini yapacağımız isimler “köklü kuruluşlar” olarak tabir ettiğimiz mevkilerde görev alan “ilk kadın” olma ünvanını elde ederken, attıkları adımlar küresel çapta büyük yankı buluyor. Kadınların 1945’ten bu yana en büyük küresel kurumlarda üst düzey işlerin yalnızca yüzde 12’sini elinde tuttuğunu düşünürsek o yılardan bugüne aslında çok ciddi bir değişim yaşanmadığını son yıllarda göreve gelen “ilk kadın” tanımlamasıyla daha net bir şekilde anlamış oluyoruz.


İlklerin Kadını “Lagarde”


Ekonomi ve finans alanında son yılların en çok öne çıkan ismi şüphesiz Avrupa Merkez Bankası Başkanı Christine Lagarde oldu. 1998 yılında kurulan Avrupa Merkez Bankası (AMB)’nın “ilk kadın başkanı” ünvanına sahip olan başarılı isim, Kasım 2019’da göreve geldiğinde küresel kamuoyunda büyük gündem olmuştu. Çünkü Lagarde, “ilklere alışkın başarılı bir isim” olarak tanınıyordu ve bu onu Avrupa ekonomisinin karşılaşacağı zorluklara karşılık başarılı bir liderlik etmesinde etkili oldu. 2007 yılında Sarkozy hükümetinde Finans ve Maliye Bakanı olduğunda G7 ülkelerindeki ilk kadın bakan olan Lagarde, sadece AMB’nin değil, Uluslararası Para Fonu (IMF)’nin de 28 Haziran 2011 tarihinde ilk kadın başkanı seçilmiş olup, 2016 yılında ise tek aday olarak girdiği IMF başkanlık seçimini tekrar kazanmış bir isim. Küresel mali krizden sonra Euro Bölgesi ekonomisine yön veren eski İtalya Merkez Bankası Başkanı Mario Draghi’nin yerini alan Fransız ekonomist, Avrupa Merkez Bankası’nın ise dördüncü başkanı olarak göreve başladı. Ancak Lagarde’ın göreve geldiği dönem, selefi Draghi gibi, zorlu bir döneme denk geldi ve hala bu sınava ilişkin ciddi mücadeleler vermekte. Öyle ki, Lagarde, dünyanın en büyük iki ekonomisi olan ABD ile Çin arasındaki ticari gerilimler nedeniyle küresel ekonominin yavaşladığı ve bundan ciddi zarar gören Avrupa ekonomisinin karşı karşıya kaldığı süreci kontrol etmek zorunda kaldı. Sonrasında yaşanan pandemi kriziyle daha da zorlu bir süreci yönetmek zorunda kalan AMB Başkanı, bölge ekonomisini istikrar kavuşturma noktasında her zaman kararlı duruşundan vazgeçmediklerini ifade eden açıklamalarda bulunuyor. Lagarde, göreve geldiğinde, “Burada yapmak istediğim çok önemli bir işim var ve orada dalgalı sular varken o güzel gemiyi bırakmayacağım” açıklamasında bulunmuş, özellikle yüksek enflasyon ve Avrupa ekonomisinin etkisinde kaldığı savaşın etkilerine rağmen, söylemiş olduğu sözün hala arkasında olduğunu net bir şekilde gösteriyor. Küresel ekonomide 2008’de ciddi sorunlara neden olan ekonomik krizi, dünya çapında bankalarda görülen erkek egemenliği anlayışına bağlayan Lagarde, kadınlar için eşitlik getiren yasal düzenlemeler yapmanın ekonomiler için “iyi bir başlangıç” olacağını savunuyor.


ABD Hazine Bakanlığı 231 Yıl Sonra İlk Kez Bir Kadına Emanet


İlklerin sahibi olan diğer bir isim ise ABD Hazine Bakanı Janet Yellen… ABD Hazine Bakanlığı’nın 231 yıl sonra “ilk kez bir kadın bakan”a bırakılması küresel çapta bir gündem oluştursa da bu, Janet Yellen için şaşırtıcı bir gelişme değil. 2014-2018 yılları arasında dünyanın en büyük ekonomisinin merkez bankası olan Fed’in de “ilk kadın başkanı” olarak göreve gelen tecrübeli isim, bankanın başına gelmeden önce Fed’de çok sayıda görevde bulundu. Yellen, ABD ekonomisinin 40 yıldır görmediği kadar yüksek enflasyonla mücadele ettiği bir döneme denk geldi ve ülke ekonomisinin büyük sınav verdiği dönemde, koronavirüs salgınıyla mücadele edilmesi için para musluklarının açılmasının gerektiğini söylemişti. Yellen, mali politikalardan ziyade para politikalarında daha tecrübeli bir isim olarak öne çıkarken, ekonomik eşitsizliğin artmasının, ABD’nin temelinde yer alan değerlere tehdit olduğunu ifade etmişti.



“Erkek Meslektaşlarımla Eşit Olabilmek İçin Her Zaman İki Kat Daha Fazla Çalıştım”


Küresel ekonominin diğer büyük bir kurumu olan IMF’nin koltuğunda da yine bir kadın yönetici bulunuyor. Daha öncesinde Dünya Bankası’nın genel müdürü olarak görev yapan Bulgar asıllı ekonomist Kristalina Georgieva, gelişmekte olan bir ekonomiden IMF’ye liderlik eden ilk kişi oldu. Başarılı isim 2022 yılında IMF’nin ilk “Toplumsal Cinsiyet Stratejisini” açıklayarak, IMF’ye üye ülkelerde cinsiyet eşitsizliklerinin azaltılmasını yönelik önemli bir adım atmıştı. Georgieva açıklanan bu stratejiye ilişkin, “Yeni strateji kademeli ve ölçülü olacak. Bu stratejinin başarılı bir şekilde uygulanması, üye ülkelerin daha kapsayıcı ve eşitlikçi bir ekonomik büyüme ve dayanıklılık elde etmelerine yardımcı olacak. Kadınlar başarılı olduğunda ülkeler de iyi oluyor.” Değerlendirmesini yapmıştı. IMF Genel Müdürü Kristalina Georgieva, erkek meslektaşlarıyla eşit olabilmek için her zaman “iki kat daha fazla” çalıştığını belirterek, bunun gelecekte de aynı şekilde devam etmemesi için çaba sarf ettiğini ifade etmişti. IMF Başkanı, kadınları geride tutan sorunların “makro kritik” olduğunu belirtirken; cinsiyetler arası istihdam açığı kapatılması halinde küresel büyümenin yüze 20 daha yüksek olacağını ifade etmişti.



Dr. Ngozi Okonjo-Iweala Afrika İçin Rol Model


Küresel ticaretin pandemi, savaş ve siyasi ilişkiler nedeniyle ciddi sorunlar yaşadığı son yıllarda, dünyanın diğer önemli ve köklü bir ekonomi kuruluşu olan Dünya Ticaret Örgütü (DTÖ)’nün başında da yine bir kadın yönetici bulunuyor. Küresel ticaretin nabzının tutulduğu kurumun başına geçen, ilk kadın ve ilk Afrikalı olarak tarih yazan Nijeryalı Dr. Ngozi OkonjoIweala, DTÖ üyelerinin geniş desteğiyle göreve geldi. Asya, Afrika, Avrupa, Latin Amerika ve Kuzey Amerika’daki hükümet ve uluslararası kuruluşlarla 30 yılı aşkın süredir çalışan küresel finans uzmanı Dr. Ngozi Okonjo-Iweala, Forbes’un belirlediği “Dünyanın En Güçlü 100 Kadını” listesine 7 kez seçildi. Okonjo-Iweala, küresel sahnede cesur bir Afrikalı kadın elçisi olma noktasında da önemli bir figür olarak öne çıkıyor. 2003’ten 2006’ya kadar Nijerya’nın ilk kadın maliye bakanı, ardından da ilk kadın dışişleri bakanı olan DTÖ Başkanı, 2011 yılında tekrardan maliye bakanı olarak atandı ve 2015 yılına kadar bu görevde aktif bir rol üstlendi. Dr. Ngozi Okonjo-Iweala maliye bakanı olarak en büyük başarılarından biri 30 milyar dolarlık devlet borcunun hafifletilmesini sağladı. Eğitim ve cinsiyet eşitsizliğinin en fazla hissedildiği Afrika kıtasında Okonjo-Iweala’nın kariyeri, Afrikalı bir kadının kıtanın diğer ülkelerindeki insanlara da neler başarabileceğine dair güçlü bir örnek sunuyor. Geçtiğimiz yarım yüzyılda 60’a yakın kadın cumhurbaşkanı veya başbakanı oldu, ancak ekonomide öne çıkan kurumlar yakın zamana kadar büyük ölçüde erkekler tarafından kontrol edildi. Nobel Ekonomi Ödülü’ne şu ana kadar yalnızca bir kadın layık görüldü ve finans ya da ekonomi kuruluşlarında hala yeteri kadar kadın görev almıyor. Raporlar cinsiyet eşitsizliğinin hemen hemen her ülkede yaşandığını gösteriyor ve bunun ekonomik büyümeye de zarar verdiğini gösteriyor. Öne çıkan bu isimler ise her fırsatta cinsiyet eşitliğine vurgu yaparak hemcinslerine örnek olurken, geleceğe dair umut ışığı oluyor.


Dergi Erişimi
Dergi içeriklerini okumak için Bloomberg Businessweek Türkiye dijital dergisine abone olmanız gerekmektedir.Abone değilseniz abonelik satın alarak tüm dergi içeriklerine sınırsız erişim sağlayabilirsiniz
Abone Ol
Kadınlar Eşitliğe Hasret
Kadınlar Eşitliğe Hasret
Cinsiyet eşitsizliği dünyanın her yerinde kadınlar önündeki en büyük engel. Ülkelerin gelişmişlik düzeyine göre bu engeller azalıyor ya da artıyor, ancak ortadan kalkmıyor.
Toplumların İlerleme Sürecine Kadın Emeği Perspektifinden Bakmak
Toplumların İlerleme Sürecine Kadın Emeği Perspektifinden Bakmak
8 Mart Dünya Emekçi Kadınlar Günü, hakiki bir adalet ve özgürleşme zemininde tüm toplumları ve ayırt etmeksizin tüm insanları buluşturma adına “bir günle sınırlanmayacak” önem ve anlamdadır
En Temel Konu Eşitlikte Bile İlerleme Yok
En Temel Konu Eşitlikte Bile İlerleme Yok
İPSOS’un 8 Mart Dünya Kadınlar Günü araştırmasına göre Türkiye’de kadın erkek eşitliğine inananların sayısı azalıyor
Google’da Haklarını Arayan Kadın
Google’da Haklarını Arayan Kadın
“Problemler tek bir dava ile çözümlenemeyecek kadar zor ve yaygın. Ancak eşitlik mücadelesi sadece kadınların değil, toplumun meselesidir”
Hiç Bir Ülke Kadınlara Eşit Fırsat Sunmuyor
Hiç Bir Ülke Kadınlara Eşit Fırsat Sunmuyor
Dünya genelinde iş dünyasında kadınlara yönelik cinsiyet ayrımcılığı düşünülenden çok daha büyük
Savaş Kazanımları da Geri Alıyor
Savaş Kazanımları da Geri Alıyor
Savaş; şiddet, yoksulluk, zorla yerinden etme, güvensizlik, geleceksizlik ortamı yaratırken, toplumsal cinsiyet eşitliğini gerileterek kadınların kazanılmış haklarına da darbe vuruyor
“Tasarruf ve Yatırım”; Tam da Kadın İşi
“Tasarruf ve Yatırım”; Tam da Kadın İşi
Hane halkının ihtiyaç ve tasarruflarının şekillendirilmesinden finans dünyasında oyunun kurallarını belirlemeye kadar kadınlar paranın yönetiminde önemli rol oynuyor
“Eğitimin Sigortası: Öğretmenlerimiz”
“Eğitimin Sigortası: Öğretmenlerimiz”
Z Zurich Vakfı mesleğinin ilk yıllarında köylerde çocukların yaşamlarına dokunmak üzere atanmış binlerce kadın öğretmene eğitim veriyor, gelişimlerine katkı sağlıyor.
Ücretsiz | 8 Mart Kadınlar Günü Özel Sayısı Yayında!
Ücretsiz | 8 Mart Kadınlar Günü Özel Sayısı Yayında!
Bloomberg Businessweek Türkiye'nin 8 Mart Dünya Kadınlar Günü için çıkardığı özel yayınını ücretsiz olarak indirebilirsiniz!
Programlanmış Eşitsizlik
Programlanmış Eşitsizlik
Kadınların teknoloji ve girişim alanlarında desteklenmesi toplumsal cinsiyet eşitliği ve ekonomik açıdan kritik önemde… Günümüzde girişimci kadınlar daha fazla sermaye toplamak için erkeklerle ortaklık yapmak durumunda kalırken, yapay zeka alanında kadın temsili çok yavaş ilerliyor. Tarihte bilişim sektöründeki birçok ilki gerçekleştiren kadınlar, bugün “erkek egemen dünya” haline gelen sektörde cam tavanları kırma mücadelesi veriyor
Şirketlerin Başında Artık İş Adamları Değil İş İnsanları Var
Şirketlerin Başında Artık İş Adamları Değil İş İnsanları Var
Sanayide etkinlikleri artan girişimci kadınlar deniyor, yanılıyor ve tekrar deneyip başarıyorlar
İş Dünyasında Kadın Olmak
İş Dünyasında Kadın Olmak
Margaret Thatcher, “Eğer bir şeyin söylenmesini istiyorsanız erkekten, yapılmasını istiyorsanız kadından isteyin” derken kadınların profesyonel dünyadaki iş bitirici ve sonuç odaklı yaklaşımına vurgu yapmıştı.
Tarımda Kadın Eli
Tarımda Kadın Eli
BEE’O Propolis Kurucu Ortağı Aslı Elif Tanuğur Samancı kadınların tarım ve gıda sektörüne kesinlikle girmesi ve hatta bu konuda pozitif ayrımcılık yapılması gerektiğini söylerken Baltalı Gıda Kurucusu Hesna Funda Baltalı kadınlara “Girişim her yaşta yapılabilir, önemli olan zamanlama “ tavsiyesinde bulunuyor.
Cinsiyet Eşitliği 286 Yıl Uzakta
Cinsiyet Eşitliği 286 Yıl Uzakta
Kadınların 167 yıl önce daha insani koşullarda çalışma ve eşit ücret için başlayan, ardından kamuda daha fazla yer alma, temsil edilme, seçme ve seçilme haklarını da içeren toplumsal cinsiyet eşitliği mücadelesi, pek çok kazanım getirse de kadınlar gerek iş gerek toplumsal hayatta eşitliğin 286 yıl uzağında.