Her yıl mart ayı ülkemizde vergi ayı olarak biliyor. Gelir Vergisi Kanunu’nun birinci maddesine göre, gerçek kişilerin gelirleri gelir vergisine tabi. Bir takvim yılı içerisinde kira geliri elde edenlerin izleyen yılda beyan ettikleri beyannameye ise kira gelirleri beyannamesi diyoruz. 2023 yılında elde ettiğiniz kira gelirlerinizi bu yıl 31 Mart hafta sonuna denk geldiği için 1 Nisan 2024 tarihine kadar beyan etmeniz, beyan ettiğiniz gelir üzerinden hesaplanan gelir vergisini de mart ve temmuz olmak üzere iki eşit taksitte ödemeniz gerekiyor.

Kira gelirleri

Gelir Vergisi Kanunu’na göre: Mal ve hakların kiraya verilmesi karşılığında elde edilen gelirler “gayrimenkul sermaye iradı” olarak tanımlanıyor ve belirli koşullarda gelir vergisine tabi tutuluyor. Peki mükellef kim? Kira gelirine konu mal ve hakların sahipleri, mutasarrıfları, zilyedleri, irtifak ve intifa hakkı sahipleri ile kiralanmış bir mal veya hakkın kiraya verilmesinden gelir elde edenler mükellef sayılıyor.

Kiralarda beyanname verilmesi gelirin elde edilmesine, tahsilat esasına bağlı. Dolayısıyla, tahsil esasına göre kira gelirinin vergilendirilmesi için nakden veya ayni olarak kirayı tahsil etmiş olmanız gerekiyor. 31 Mart 2024 tarihinde vereceğiniz 2023 yılına ait gelir vergisi beyannamesiyle beyan edeceğiniz kira gelirlerinin 2023 yılı veya önceki yıllara ait tahsil edilmiş kira gelirlerinden oluşmasına dikkat edelim. Kira bedelinin nakden tahsil edilmesi, kiranın Türk parası veya yabancı para ile ödenmesi anlamına geliyor. Alınan çek bedelleri de nakden tahsilat sayılıyor, bu da beyana tabi.

Döviz olarak tahsil edilen kiralar

Döviz cinsinden kiraya verme işlemlerinde tahsilatın yapıldığı tarihteki Merkez Bankası döviz alış kuru esas alınarak kira gelirinde gayri safi hasılat belirleniyor. Kira bedelinin para dışındaki ayni (mal, eşya vb. gibi) bir değerle tahsili halinde, tahsil edilen kira emsal bedelle değerlenip tutarı bulunuyor.

Kira bedelinin hiç olmaması veya düşük olması

Kira bedelinin hiç olmaması veya düşük olması halinde, “emsal kira bedeli” esas alınıyor. Buna göre;

• Gayrimenkulün bedelsiz olarak başkalarının kullanımına bırakılması,

• Kiraya verilen gayrimenkulün kira bedelinin emsal kira bedelinden düşük olması hallerinde Gelir İdaresince emsal kira bedeli esası uygulanıyor.

İş yeri olarak kiralanan gayrimenkullerde stopaj

Gayrimenkulleri işyeri olarak kiralayan belirli kişi ve kuruluşlar, gerçek kişilere ve belirli kuruluşlara yaptıkları kira ödemeleri üzerinden gelir vergisi kesintisi yapıyorlar. Yani işyerinin kiracıları ödeyecekleri brüt kira üzerinden yüzde 20 oranında vergi kesiyor ve iradı elde eden adına vergi dairesine ödüyorlar.

Kimler kira gelirini beyan etmek zorunda?

01 Ocak 2023 - 31 Aralık 2023 döneminde elde ettikleri beyana tabi geliri sadece gayrimenkul sermaye iradından ibaret olan mükellefler:

01 Ocak 2023 - 31 Aralık 2023 döneminde elde ettikleri beyana tabi geliri sadece gayrimenkul sermaye iradından ibaret olan mükellefler:

• 2023 yılı içerisinde toplam 21.000 TL (2024 yılı için istisna tutarı 33.000 TL) üzerinde mesken kira geliri elde edenler beyanname verecek.

• Eğer hisseli konut varsa elde edilen kira gelirleri hisseye isabet eden kira hesaplanarak tespit edilecek ve 21.000 TL’lik istisna bu şekilde hesaplanan tutara uygulanacak.

• Eğer mirasın paylaşılmamış ise, her mirasçı istisnadan ayrı ayrı yararlanacak.

• Elde edilen stopaja tabi tutulmuş brüt işyeri kira geliri toplamı 150.000 TL’yi aşanlar bu gelirleri için beyanname verecek

• Hem konut hem de iş yeri kira geliri olan kişiler beyanname verecek

• Hem konut hem de iş yeri kira geliri varsa, mesken kira gelirinin gelir vergisinden istisna edilen kısmını aşan tutarı ile işyeri kira gelirlerinin toplamı 150.000 TL’yi aşmadığı takdirde sadece stopaja tabi olmayan konut kira geliri beyan edilecek.

• Yukarıdaki yazdığımız toplamın 150.000 TL’yi aşması halinde ise gelirlerin tamamı beyan edilecek.

• Stopaja ve istisna uygulamasına konu olmayan kira gelirleri toplamı 8.400 TL beyanname verme sınırını aşanlar, 2023 yılı kira gelirleri için beyanname verecek.

• Belirttiğimiz, 8.400 TL sınır beyanname verme sınırı olup, gelir tutarının bu tutarı geçmesi durumunda tamamı vergiye tabi olacak.

• Eşler ve çocukların kira gelirleri ayrı beyanname ile beyan edilecektir.

• Stopaj yolu ile kesilen vergiler beyanname üzerinden hesaplanan gelir vergisinden mahsup edilebilecek.

Konut Kiralarında İstisna

Konut kiralarında yıllara göre istisna tutarları aşağıdaki gibi;

2023 Yılı Konut Kirası İstisna Tutarı: 21.000 TL 2024 Yılı Konut Kirası İstisna Tutarı: 33.000 TL Buna göre, 2023 yılında elde edilen konut kira gelirlerinin yıllık toplamı 21.000 TL’yi aşmıyorsa beyan edilmeyecek ve vergi ödenmeyecek. Ücret, menkul ve gayrimenkul sermaye iradı ile diğer kazanç ve irat elde edenlerden, 2023 yılı için bu gelirleri toplamı 550.000 TL’yi geçenler istisnadan yararlanamıyor. Bir konuta birden fazla kişinin ortak olması halinde, her bir ortak için istisna ayrı ayrı uygulanıyor.

Kira geliri beyanının verilme zamanı ve yeri

2023 dönemi beyana tabi kira geliri için mart ayı sonuna kadar, bu yıl 31 Mart hafta sonuna denk geldiği için 1 Nisan 2024 tarihine kadar beyannamenin verilmesi gerekiyor. Kira geliri beyannamenizi:

• Dijital Vergi Dairesi - Hazır Beyan Sistemi aracılığıyla internet ortamından,

• Hazır Beyan mobil uygulaması aracılığıyla cep telefonundan,

• Bağlı bulunulan, ikametgâhın bulunduğu yer vergi dairesine elden,

• İkametgâha bağlı kalmadan herhangi bir vergi dairesinden verebilirsiniz