Dünya otomotiv sektöründe döngüsel bir ekonomiyi teşvik etmeye yönelik devam eden çabalara ağırlık verilmiş durumda. Bu çalışmalar sadece mevcut durumu incelemekle kalmıyor, aynı zamanda bu coğrafyalardaki ülkelerin müdahalelerinin yörüngesini de çiziyor.

Ülkeler için otomotiv endüstrisinin döngüselliğini geliştirmek ve uygulanabilir öneriler sunmak yalnızca çevresel bir zorunluluk değil aynı zamanda stratejik bir evrim iken mobilitenin geleceğinin dünyada yenilikçiliği sürdürülebilirlikle uyumlu hale getirmekten geçtiği yönündeki derin anlayışı da yansıtıyor.

Farklı kıtalar, her biri farklı stratejiler, zorluklar ve dönüm noktalarıyla değişime öncülük ediyor ve döngüsel bir otomotiv geleceğine yönelik küresel çabalardan oluşan zengin bir doku örüyor.

Dijital ürün pasaportu

Dijital ürün pasaportu, tüketici hakları ve ürün lisanslama ile ilgili yasal gereksinimlere uyum sağlamak için kullanıcı ve satıcılar arasındaki sözleşmeleri de belirleyen ve dijital ürünün güvenliğini ve izlenebilirliğini artırmak için de kullanılıyor. Dijital batarya pasaportu konsepti, 2023 yılında Dünya Ekonomik Forumu’nun yıllık toplantısında GBA (Küresel Pil İttifakı) tarafından tanıtıldı. Pasaportun üreticilerin, düzenleyicilerin ve tüketicilerin bataryaların ESG kriterlerini karşıladığını doğrulamasına ve döngüsel ekonomi ilkelerini desteklemesine olanak tanıması bekleniyor.

2019’da GBA, Paris Anlaşması hedeflerini karşılamanın önemli bir itici gücü olarak sürdürülebilir, sorumlu ve döngüsel pil değer zincirlerini hızla ölçeklendirme ihtiyacını özetleyen ‘Sürdürülebilir pil değer zinciri 2030 için bir vizyon’ yayınladı. Sonrasında da revize edilerek yayınlanan güncellemesinde, madencilikten geri dönüşüme kadar tüm lityum iyon (Li-iyon) pil zincirinin 200 kat büyüyebileceği öngörüldü. 2030’a kadar yıllık yüzde 30’un üzerinde büyümelerin olabileceği iletilmişti.

Pil pasaportu, sürdürülebilir pilin kapsamlı bir tanımına dayalı olarak tüm uygulanabilir sürdürülebilirlik ve yaşam döngüsü gereklilikleri hakkında bilgi aktaran fiziksel pilin dijital bir ikizini oluşturur. Malzeme kaynağı, pilin kimyasal yapısı, üretim geçmişi ve sürdürülebilirlik performansı hakkında tüm yaşam döngüsü paydaşları arasında güvenilir verileri toplayarak, paylaşarak, derleyerek ve raporlayarak küresel pil değer zincirine yeni şeffaflık düzeyleri getirmeyi amaçlıyor. GBA’nın Pil pasaportu, standartlaştırılmış, karşılaştırılabilir ve denetlenebilir verilere dayalı, sürdürülebilir, sorumlu ve döngüsel pil değer zincirlerine ilişkin küresel bir vizyonun uygulanmasına yönelik önemli bir araç olması nedeniyle benzersizdir. Nihai hedefi, endüstri, akademi, sivil toplum kuruluşları ve hükümetten paydaşlar tarafından kabul edilen raporlama kurallarına göre son kullanıcılara pilin sürdürülebilirlik performansına dayalı bir kalite mührü sağlamaktır.

Avrupa Birliği: Döngüsel hırsın feneri

Avrupa Birliği’nin otomotiv sektörüne döngüselliği yerleştirme yaklaşımı, bir dizi ileriye dönük politikayla şekilleniyor. Bu stratejinin merkezinde, dijital araç pasaportu ve dijital pil pasaportu bulunuyor. Bu dijital araçlar, bir aracın çevresel ayak izinin ayrıntılı bir görünümünü sunarak otomotiv yaşam döngüsünü de gösteriyor. AB’nin pil geri dönüşüm talimatları, elektrikli araç pillerinin imhasına ilişkin gelişen soruna ilişkin proaktif bir duruşa örnek teşkil ediyor. AB, geri dönüştürülmüş malzemelerin kullanımının artırılmasını savunarak ve katı hedefler belirleyerek yalnızca atığı azaltmakla kalmıyor, aynı zamanda otomotiv endüstrisini yenilikçi, sürdürülebilir tasarım ve üretim metodolojilerine doğru yönlendiriyor.

Asya yapımı elektrikli araçlar bu yıl Avrupa’daki elektrikli araç satışlarının dörtte birinden fazlasını oluşturacak ve ülkenin payı bir önceki yıla göre yüzde 5’in üzerinde artacak. Avrupa Ulaştırma ve Çevre Federasyonu’nun (T&E) raporuna göre, geçen yıl AB’de satılan elektrikli araçların yaklaşık yüzde 19,5’i Asya’dan geldi; Fransa ve İspanya’daki satışların üçte birine yakını Asya ülkesinden gönderilen araçlardan oluştu. Bölgede Asya malı araçların payının 2024 yılında yüzde 25’in biraz üzerine çıkması bekleniyor.

Çin: Endüstriyel büyüme ve yeşil inovasyona yön vermek

Çin’in otomotiv döngüselliği alanındaki anlatısı, endüstriyel hırs ile ekolojik sorumluluğu dengelemeye yöneliktir. Ülkenin sağlam bir pil geri dönüşüm çerçevesi oluşturma konusundaki öncü çabaları, EV devriminin çevresel etkilerini ele alma taahhüdünün sinyalini veriyor.

Çin, pil geri dönüşümü ve şeffaflığı konusunda ilerleme kaydetti, izlenebilirlik sistemi kurdu. Ticareti kolaylaştırmak ve AB veri şeffaflığı gerekliliklerine uyum sağlamak için dijital pil pasaportu üzerinde çalıştı. Araç bileşenlerinde kullanılan malzemelerin miktarını ve kalitesini artırmayı ve geri dönüşüm süreçlerinin şeffaflığını geliştirmeyi amaçlayan, ömrünü tamamlamış araçlar için kapsamlı araç tasarımı ve geri dönüşüm gereklilikleri getirdi.

Amerika Birleşik Devletleri: Politika döngüsel bir yola doğru kayıyor

Geleneksel olarak ABD, otomotiv sektörü için döngüsel ekonomi politikası oluşturma konusunda AB ve Çin’in ile beraber ilerliyor. Bununla birlikte, Enflasyonu Azaltma Yasası gibi son yasal düzenlemeler, pil malzemelerinin geri dönüştürülmesine artan bir vurguyu yansıtıyor. Kanun, yerli üretim ve geri dönüşüm gerektiren elektrikli araç vergi kredilerine ilişkin hükümleri içeriyor Yeniden imalat mallarının üretiminde, tüketiminde ve ihracatında ABD, büyük ölçüde pazar odaklı oldu.

Talep yönlü kamu alım politikaları aracılığıyla da bu sektörün gelişimini destekliyor. Örneğin, Kaynak Koruma ve İyileştirme Yasası uyarınca hükümet, yeniden üretilmiş parçalara sahip araçların kamu tarafından satın alınmasını da teşvik ediyor.

Ülkeler için bir yol haritası

Otomotiv endüstrisini küresel olarak döngüsellik yolunda ilerletmek, daha hızlı adımlar atmak, ülkelerin geri dönüşüm ekonomisini artırmak için sübvansiyonların stratejik kullanımı öneriliyor. Bu amaçla, ülkelerin dijital pil ve araç pasaportlarının kapsama alanının belirlenmesi ve uluslararası standartlara uygunluğunun sağlanması gerekiyor. Döngüselliği desteklemek amacıyla araçlar ve bataryalar için dijital yaşam döngüsü takibinin küresel olarak benimsenmesi, geri dönüşümü için geri kazanım kalitesi hedefleri belirleyerek, geri dönüşüm teknolojilerinin ve altyapısının geliştirilmesine mali destek sağlayarak yüksek kaliteli hurda arzını artırmayı hedeflemek önemli hale gelecek.

Pillerin ve araç bileşenlerinin yeniden kullanımına, onarımına ve yeniden imalatına öncelik verilerek geri dönüşümü düşünmeden önce pillerin yeniden kullanılması, başka bir amaca uygun hale getirilmesi veya yeniden üretilmesi için uygunluk testlerinin zorunlu kılınmasının çalışılması çok önemli. Diğer araç bileşenleri için ekonomik teşviklerin yanı sıra kalite kriterleri ve şeffaflık gereklilikleri de dahil olmak üzere tek tip tanımlar ve standartlar belirlenerek desteklerin artırılması da daha büyük katkı yaratacaktır.