Businessweek
Bloomberg Businessweek Türkiye dijital dergisine aboneliğiniz boyunca tam erişim sağlayabilirsiniz. Abone Ol

Ekonomi

Yolun Henüz Çok Başındayız
Önümüzdeki altı ayda enflasyonla mücadele hem çok daha kritik hem de çok daha zor olacak.
  • 17 Mayıs 2024 11:07
  • Gizem Öztok Altınsaç
Yolun Henüz Çok Başındayız

Türkiye ekonomisi son bir yıldır yeniden doğru politikalara adım atmış durumda. Son 7-8 yıldır ekonomide üst üste, ısrarla attığımız yanlış adımlar, derinleşen bir regülasyon sarmalı, bugün doğru adımlar atsak dahi meyvelerini toplamamızı zorlaştırmakta. Öte yandan geçen yıl yaz aylarında başladığımız faiz artırım sürecinin de kademeli olması, doğru yönde olsa dahi aldığımız iktisadi kararların kademeli ilerlemesi enflasyondaki düşüş sürecini bir nebze daha geciktirmekte. Bunun da temel sebebi ekonominin aşırı ısınmış olması yani aşırı talep.


Hangi adımları atıyoruz ve tam hangi noktadayız konusuna detaylı bakarsak;


Para politikasında faizi son bir yıldır yüzde 8,5’tan yüzde 50’ye çıkardık. İlk aşamada daha hızlı faiz artırmış olsaydık bugün ekonomideki soğuma bu kadar gecikmezdi. Bu yapılamadı ve son noktada Nisan ayında seçim öncesi dönemde bir faiz artışı daha gördük. Ve aslında tam anlamıyla sıkılaşma bu noktada başladı.


İç talebin bu yılın ilk çeyreğinde dahi ne kadar ısınmış olduğunu atlamamak lazım. Birinci çeyrekte muhtemelen yüzde 6’ya yakın yıllık reel büyüme kaydettik. Mayıs sonunda veri açıklandığında göreceğiz. TCMB’nin son enflasyon raporuna baktığımızda çıktı fazlasının, birinci çeyrekte azalmak yerine daha da arttığını görüyoruz. Bu sıkılaşma yapan bir merkez bankası açısından en tercih edilmeyen gelişmelerden bir tanesidir herhâlde. Demek ki faiz artırsak da ekonominin ısınmasını sağlayan başka faktörler mevcut ve bu aşırı talebi yılın ilk çeyreğinde artırmış durumda. Bunun önünü kesmeye çalışan bir merkez bankası var ki enflasyonla mücadele edebilsin. Burada sıkılaşmanın tam anlamıyla yılın ikinci çeyreğinde, yani içinde bulunduğumuz çeyrekte başladığını söyleyebiliriz. Devamı da beklenmeli. Özellikle yıl sonuna kadar TCMB’nin faizde geri adım atmayacağı da aşikar. Sıkılaşırken tek araç da faiz değil, TCMB’nin daha da sıkılaşma yapacak pek çok aracı mevcut.


Maliye politikası tarafında ise seçimlerden önce çok zaman kaybettik. Yeterince sıkı olmayan bu politika, maalesef para politikasındaki kazanımların bir kısmını sildi. Bu hafta ise doğru yönde bir adım gerçekleşti ve harcamalar kanadında tasarruflara ilişkin bir paket açıklandı. Bunu başlangıç olarak kabul etmek daha doğru. İster vergiler olsun, ister kayıt dışılıkla mücadele olsun, maliye tarafında arka arkaya açıklanan paketler duymamız olası. Dolayısıyla sadece bu hafta açıklanan adımlara dair yorum yaparken büyük resme bakmak daha sağlıklı olur. Burada daha çok yolumuz var ve maliye politikası ile para politikası uyum içinde ilerlemeli.


Bu iki politikayı yabancı nasıl değerlendiriyor dersek. Yabancı olumlu. İçeriye swap kanalıyla yüklü miktarda döviz girişi son bir aydır gerçekleşiyor. Ve bunun TL’nin nominal değerlenmesine yol açmaması için de TCMB yüklü döviz alımları yapmakta. Dolayısıyla Merkez Bankası’nın net döviz pozisyonu her geçen gün iyileşmekte. Bu da ilerleyen vadede olası bir döviz baskısı riskini masadan kaldırıyor. TL tarafında aşırı değer kaybı istenmediği gibi, nominal kalıcı bir değerlenme de tercih edilmiyor çünkü bu da iç talebi canlandıran (ve enflasyonu yükselten) bir diğer faktör. Not artışlarının da devam edecek olması buraya yabancı ilgisini çekiyor. Özetle portföy kanalıyla giren paranın güçlenerek devam etmesi beklenmeli.


Daha uzun vadeli yatırımlar içinse yapısal değişimlere ihtiyaç var. Bu sadece iktisadi alanda değil hukuk ve eğitim gibi alanlarda da gerekiyor. Bir taraftan da teknoloji tarafında kaçan bir global tema var.


Yine de toplamda baktığımızda son 10 yıldır Türkiye ekonomisinin kredi kaybettiği süreç (de-rating), yerini yeniden kredi kazandığı, not artışlarıyla doğrulanan (re-rating) bir sürece bırakmış gözüküyor. Elbette bunun henüz çok başındayız.


Burada atılan adımların ilk meyvesini de Mayıs Haziran’da enflasyon tavan yaptıktan sonra yaz aylarında hızla düşmeye başladığında göreceğiz. Ardından yılın son çeyreğinde yüzde 45-50’lere gelmiş bir yıllık enflasyonda ikinci sınav başlıyor. Enflasyonu kalıcı olarak yüzde 40’ın altına nasıl indireceğiz bu da 2025’teki sınavımız / meselemiz olacak.


Dolayısıyla sürecin hala çok başında olduğumuzu göz önünde bulundurmakta fayda var. Bundan sonraki altı ay enflasyonla mücadele de hem çok daha kritik hem de çok daha zor olacaktır. Gerçekten başarı elde etmek istiyorsak, bir türlü soğutamadığımız ekonominin hızla soğumasına izin vermemiz gerekiyor.


Dergi Erişimi
Dergi içeriklerini okumak için Bloomberg Businessweek Türkiye dijital dergisine abone olmanız gerekmektedir.Abone değilseniz abonelik satın alarak tüm dergi içeriklerine sınırsız erişim sağlayabilirsiniz
Abone Ol
Bloomberg Businessweek Türkiye'nin 30. Sayısı Yayında!
Bloomberg Businessweek Türkiye'nin 30. Sayısı Yayında!
İşte yeni sayıdan öne çıkanlar...
Gitmek İstediğimiz Yere Bu Yoldan Gidiliyor
Gitmek İstediğimiz Yere Bu Yoldan Gidiliyor
Bloomberg HT Genel Yayın Yönetmeni Açıl Sezen yazdı;
Fazla Mesai Yapanların Sadece Yarısı Parasını Alabiliyor
Fazla Mesai Yapanların Sadece Yarısı Parasını Alabiliyor
Uzaktan çalışmayla yeniden ele alınması beklenen fazla mesaide vaziyetimiz nasıl? DİSK araştırmasına göre son 12 ayda fazla mesai yaptığını belirtenlerin oranı yüzde 37. Ancak katılımcıların yüzde 20’si, fazla mesai yapanların ise yaklaşık yarısı ücretini alabiliyor. Yüzde 7’si ise fazla mesai ücreti yerine izin alamazken ücretin de kısmen ödendiğini belirtmiş.
Avrupa’da da Çalışanların Fazla Mesaisi Ödenmiyor
Avrupa’da da Çalışanların Fazla Mesaisi Ödenmiyor
2023 Almanya’sında çalışanlar ortalama 31,6 saat fazla mesai yaptı, bunun 18,4 saati için ödeme yapılmadı.
Sürdürülebilirlik Lideri Kim Olmalı?
Sürdürülebilirlik Lideri Kim Olmalı?
Günümüzde şirketlerin sürdürülebilirlik konusundaki performansları finansal performansları kadar önem taşıyor. Bu durumda şirketler için cevap bulunması gereken yeni bir soru ortaya çıkıyor: Sürdürülebilirlik çalışmalarından kim sorumlu olacak?
Ülke Kredileri
Ülke Kredileri
İhracatçılar makine teçhizat yatırım yapmak istediklerinde yüksek maliyetli kredilerle karşı karşıya kalıyorlar. Burada çözüm çok da bilinmeyen ECA kredilerinde olabilir.
Dünyayı Kurtarırken Kâr Etmek Mümkün mü?
Dünyayı Kurtarırken Kâr Etmek Mümkün mü?
Sürdürülebilir bir iş modelini benimseyen şirketler daha verimli bir hale gelirken daha çok kâra geçtiklerini de gördüler.
Para Portföyle Giriyor, Doğrudan Yatırımlarla Yurtdışına Çıkıyor
Para Portföyle Giriyor, Doğrudan Yatırımlarla Yurtdışına Çıkıyor
Portföy hesabı üzerinden rekor haftalık girişlere sahne olan Türkiye’de, doğrudan yatırımlar için tablo aynı şekilde işlemiyor. Artan finansman, işçilik ve girdi maliyetleri, yurtiçindeki yatırımcının dümeni yurtdışına kırmasıyla sonuçlandı. Son 3 yılda Türkiye’den yurtdışına yapılan yatırımların tutarı 15 milyar doları aştı.
Tedarik Darboğazından Çıkış Var mı?
Tedarik Darboğazından Çıkış Var mı?
Yine Kızıldeniz sorunu, yine Husi problemi. Navlun maliyetleri yine artışta. Mayıs’ın ikinci haftasında konteyner maliyetleri yüzde 16 artarken, Süveyş Kanalı kullanım oranı düşmeye devam ediyor. Maliyetler hangi noktada düşebilir? Denizcilik devleri bu yıldan umutlu görünmüyor…
Avrupa Hava Yolu Sektöründe Değerlemeler: Uçuşa Geçiş Zor mu?
Avrupa Hava Yolu Sektöründe Değerlemeler: Uçuşa Geçiş Zor mu?
Avrupa hava yolu sektörü, salgınlar, fırtınalar, savaşlar ve ücret anlaşmazlıkları gibi sayısız zorlukla boğuşurken, şimdi bir başka önemli endişe ile karşı karşıya; düşük değerlemeler. Bu durum, sektör liderleri için büyük bir hayal kırıklığı yaratıyor ve piyasa dinamiklerini yakından izleyen yatırımcılar için dikkat çekici hale geliyor
Çalışanı Tavlamanın Yeni Yolu: Tatil Yerinde Uzaktan Çalış
Çalışanı Tavlamanın Yeni Yolu: Tatil Yerinde Uzaktan Çalış
Pandemiyle birlikte hayatımıza giren uzaktan çalışma şirketlerin yeni yetenekleri çekmek için kullandıkları bir yönteme dönüşüyor. Çalışanlarının ücretlerinde iyileştirme yapmakta zorlanan şirketler yaz döneminde tatil beldelerinden uzaktan çalışma imkânı sunarak bunu telafi etme yoluna gidiyorlar.
Ticaret Savaşlarının Jeo-ekonomisi
Ticaret Savaşlarının Jeo-ekonomisi
ABD-Çin ekonomik gerginliğinin dünya ekonomisi ve küresel güvenlik perspektifinden doğurduğu sonuçlar
Geleceği Öngörmek: “Minority Report” (2002) Filmi 2024 Yapay Zeka Adımları
Geleceği Öngörmek: “Minority Report” (2002) Filmi 2024 Yapay Zeka Adımları
Azınlık Raporu, sürücüsüz otomobiller ve giyilebilir teknolojilerle ilgili ilk işaretleri veriyordu.
Boğaziçi Teknopark’tan Büyüme Atağı
Boğaziçi Teknopark’tan Büyüme Atağı
Girişimcileri Etiler ve Kandilli olmak üzere iki kampüste destekleyecek Boğaziçi Teknopark, dört yıl içinde bu bölgelerde toplam 150 bin metrekareye ulaşacak büyüklükte teknopark alanı için yatırımlarını sürdürüyor.
Küresel Çip Savaşında En Güçlü Silah Sübvansiyonlar Olacak
Küresel Çip Savaşında En Güçlü Silah Sübvansiyonlar Olacak
ABD ve müttefikleri, yerli yatırım dalgasından güç alarak yarı iletken üstünlüğü için Çin ile yarışıyor
Yapay Zekâ Ekonomisinin Kaldıraç Etkisi
Yapay Zekâ Ekonomisinin Kaldıraç Etkisi
Astra ve GPT-7 gibi öncü yapay zeka projeler ile yalnızca teknolojik anlamda değil, ekonomik olarak da büyüme ve çeşitlenme potansiyelimizi üst seviyelere taşıyoruz.
Bu Yaz Görmeniz Gereken Rotalar
Bu Yaz Görmeniz Gereken Rotalar
Algoritmayı görmezden gelin. Arkadaşlarınızın size söylediklerini unutun. Eşinizin ailesinin tavsiyelerini göz ardı edin. Bunun yerine, gerçekten önemli olan tercihlere öncelik verin: Sizinkilere... (Bu size para da kazandırabilir)
Çin Büyüdükçe Küreselleşmenin Vidaları Gevşiyor
Çin Büyüdükçe Küreselleşmenin Vidaları Gevşiyor
Rusya ile ilişkileri nedeniyle Batı dünyasındaki imajı daha da kötüye giden Çin için gümrük duvarları daha da yükseliyor. Çin’in düşen satışları ve elde kalan çıktısı ise Türk üreticileri olumsuz etkileyebilir
Putin ve Şi ABD’nin ‘Çevrelemesine’ Karşı Mücadeleyi Artırma Sözü Verdi
Putin ve Şi ABD’nin ‘Çevrelemesine’ Karşı Mücadeleyi Artırma Sözü Verdi
Çin Devlet Başkanı Şi Jinping ve Rusya lideri Vladimir Putin, rakip güçler arasında artan nükleer gerilim konusunda uyarıda bulunurken, ABD’nin ülkelerini “çevrelemesine” karşı işbirliğini yoğunlaştırma sözü verdi.
Doğu Cephesinde Yeni Bir Şey Var
Doğu Cephesinde Yeni Bir Şey Var
Rus ve Çinli liderin masasında enerji, finans, ticaret ve teknoloji konuları öne çıkıyor.
BIST 100 Yılsonu Beklentilerinin Neresinde?
BIST 100 Yılsonu Beklentilerinin Neresinde?
“BIST 100 endeksi, 2024 yılı beklentileriyle yatırımcıların radarında; yabancı yatırımcı ilgisi ve ekonomik göstergeler endeksin yönünü belirleyecek.”